Onderweg naar Ithaka

Kruiden en specerijen.. meer dan alleen maar lekker!

Gepost door: Corry Gepost op: 13 augustus 2010 | 0 Reacties

Tags: kruiden, koken

Ook altijd gedacht dat kruiden en specerijen vooral voor 'het lekker' waren? En oké, dat ze ook wel gezond zijn en vroeger als huismiddeltje werden gebruikt. Maar ja, wat kun je nu eigenlijk van oude huismiddeltjes verwachten? Nu, best veel, geloof ik inmiddels. Een paar weken geleden heb ik een boek gekocht over kruidengeneeskunde. En hoewel ik eigenlijk redelijk wat van kruiden en specerijen afweet inmiddels, was dit boek toch erg verrassend. Ik ben er nu achter dat de kruiden vroeger vaker als geneesmiddel dienden dan als 'alleen maar lekker' en dat het in veel maaltijden een belangrijk toevoegsel was om het voedsel gemakkelijker verteerbaar te maken. Niet alleen smaak dus (wat overigens bijna altijd ook heel belangrijk is) maar zeker ook een gezonde toevoeging. Ik kan niet stoppen met lezen in dat boek  en kreeg inspiratie voor een serie blogs over kruiden en specerijen. Er zijn onnoemelijk veel kruiden en specerijen bekend, maar ik zal me beperken tot  de vaak in de Griekse (Mediterrane) keuken gebruikte.  In willekeurige volgorde probeer ik de volgende kruiden en specerijen te belichten: Basilicum, dille, kaneel, laurier, kaneel, karwij, knoflook, munt, oregano, peper, peterselie, rozemarijn, salie en tijm. Vandaag Dille, een kruid dat ik vooral in de zomer heel veel gebruik.

Dille
De naam Dille komt van dilla, een IJslands woord voor 'rust'. Het is een veel gebruikt tuinkruid in (onder meer) de Scandinavische en de Griekse keuken.  In Scandinavië vooral in combinatie met vis en kreeft. In Griekenland is de 'Marouli'sla, de in Nederland Romeinse sla genoemde stevige slasoort, erg bekend. Ze wordt met bosui, veel verse dille, citroensap en olijfolie geserveerd.  Een heerlijke sla bij alle gerechten. Maar dille wordt er ook gebruikt in bijvoorbeeld de spinaziepasteitjes (spanakopitta) en preitaart.

Kweken en gebruik
Het is een gemakkelijk te kweken eenjarig kruid, dat je bijvoorbeeld tussen de groenten in de moestuin kunt zaaien. Het is winterhard en kan 90 cm hoog worden. Dille houdt van een zonnige, goed afwaterende standplaats, maar moet altijd goed vochtig gehouden worden. Dille zaait zichzelf met succes uit en kan in potten gekweekt worden (plant blijft dan wat kleiner).

Dille is een zeer aromatisch kruid en alle delen van de plant kunnen gebruikt worden. Het heeft een zoete anijssmaak, de bladeren zijn subtieler van smaak dan de zaden. Jong dillegroen is heerlijk in de sla, de soep, bij tomaat en komkommer en ook in sauzen bij vis-, vlees- en vegetarische gerechten. Het wordt liefst rauw toegevoegd. Onrijpe zaadschermen kun je gebruiken bij het inmaken van augurken, uitjes en zuurkool. Rijpe zaden bewaren en in melksauzen, prei, ui, aardappelen en appelschotels doen. Verse dille kun je invriezen, na het ontdooien is het wel wat slapper.

Geneeskracht
De zaden hebben een slijmoplossende, krampstillende en verwarmende werking (niet gebruiken bij nierkwalen). Je kunt er thee van zetten om goed te slapen, tegen opzettingen, koliek en andere lichte maagkwalen, tegen verkoudheid en bronchitis.

Recept
Preitaart uit Kozani
Voor zes punten heb je nodig: 6 niet te dikke preistengels - 100 ml olijfolie - zout, peper - 1 bosje dille - 2 laurierblaadjes - 50 g grove griesmeel of couscous - 3 eieren - 100 g geraspte kaas - 2-3 el paneermeel - 200 g feta.

Preistengels halveren, goed schoonspoelen en in stukjes snijden. Goed wassen. De olie in een steelpan verhitten en de prei 5 minuten smoren. Zout en peper erbij. De gehakte dille en de laurierblaadjes toevoegen en 10 minuten roerend garen. De laurierblaadjes eruit halen, de griesmeel (of couscous) erbij doen en doorroeren. De eieren in een schotel doorroeren, en daarna bij de prei doen. Alles goed vermengen en dan de geraspte kaas erbij.

Strooi nu het paneermeel in een lage ovenschaal en gelijkmatig over de bodem verdelen. Lepel voor lepel de groentemassa erop scheppen. Kleine fetablokjes erover verdelen. Dan midden in de oven bij 220 graden een half uur bakken. Warm serveren.

Voor de serie over kruiden en specerijen maak ik gebruik van informatie uit de volgende boeken:
De kruidenbijbel - Peter Mc Hoy & Pamela Westland
De taal der kruiden - Mellie Uyldert
Kruiden herkennen, kweken en gebruiken in recepten - Susan Fleming

De recepten zijn allemaal uit de Griekse keuken en uitvoerig uitgetest...

Kijk voor meer informatie over kruiden (en planten) ook eens op de site plantaardigheden